Een werknemer heeft recht op het vastgestelde loon als hij de overeengekomen arbeid niet kan verrichten door een oorzaak die in redelijkheid voor rekening van de werkgever behoort te komen. Sommige werknemers proberen deze verplichting te omzeilen door de werknemers verplicht vakantiedagen te laten opnemen in de periode dat het bedrijf door overheidswege is gesloten. Een werknemer is geacht zelf zijn vakantie vast te kunnen stellen, tenzij gewichtige redenen zich daartoe verzetten.
Ondernemersrisico
Blijkens de jurisprudentie is de sluiting van bedrijven op last van de overheid niet een risico die voor de werknemer behoort te komen. De werkgever moet aan de werknemer werk kunnen aanbieden en de werknemer moet hiervoor beschikbaar zijn. Indien de werkgever als gevolg van de coronacrisis (tijdelijk) geen werk aan zijn werknemer kan aanbieden, betekent dit dat de werknemer verplicht is om het loon door te betalen. Het niet kunnen aanbieden van werk door een verplichte sluiting blijft een ondernemersrisico.
Ook de rechter sluit zich hierbij aan.[1] In de beoordeling van een geschil geeft de rechter aan dat een sluiting als gevolg van de coronacrisis een omstandigheid is die voor rekening van de werkgever komt, en die de werkgever niet ontslaat van zijn verplichting tot doorbetaling van het volledige salaris.
Goed werknemerschap
Een werknemer behoort zich als een ‘goed werknemer’ te gedragen. Van een werknemer kan bijvoorbeeld worden geacht dat hij tijdens de coronacrisis tijdelijk ander passend werk verricht. Wordt het dan ook redelijk geacht dat een werknemer vakantie opneemt in de periode dat het bedrijf op last van de overheid gesloten is? Dat valt te betwisten.
Er zou gezegd kunnen worden dat een dreigend faillissement boven de vrije vakantiekeuze van de werknemer gaat. Of er daadwerkelijk een faillissement afgewend kan worden door het opnemen van vakantiedagen is de vraag. De werkgever is bij het verplicht opnemen van vakantiedagen alsnog verplicht om loon te betalen. Bovendien heeft de werkgever bij een sluiting op last van de overheid recht op de NOW-regeling waar hij een gedeelte van zijn personeelskosten vergoed krijgt. Een beroep van de werkgever op het ‘’goed werknemerschap’’ zal daarom in de meeste gevallen niet slagen.
Verplicht opnemen vakantiedagen?
Een werknemer is volgens de wet geacht zelf zijn vakantie zelf te mogen bepalen, tenzij gewichtige redenen zich hiertegen verzetten. Deze gewichtige redenen hebben betrekking op de situatie dat een vakantie kan worden gewijzigd, omdat de werknemer nodig is in het bedrijf. Hier zou sprake van kunnen zijn indien een andere werknemer plotseling ziek wordt. De gewichtige redenen lijken niet betrekking te hebben op de omstandigheid waar de werknemer juist niet nodig is, bijvoorbeeld bij een sluiting op last van de overheid. Er bestaat dus maar een kleine kans dat de sluiting van een bedrijf op last van de overheid een gewichtige reden is. Evenmin biedt de wet ruimte voor een werkgever om meer dan 2 vakantiedagen vast te stellen.
Ter verduidelijking, de werkgever kan de werknemer wel een bepaalde periode verplichten geen vakantie op te nemen, maar de werkgever kan een werknemer geen, althans zeer beperkt, vakantiedagen aanwijzen.
[1] Rechtbank Noord-Holland, 24 februari 2021, ECLI:NL:RBNHO:2021:1782, ro. 5.2.
