Gezag

Ieder minderjarig kind staat onder ouderlijk gezag. Ouderlijk gezag is het gezag dat ouders over het kind hebben. De moeder van het kind en haar echtgenoot of geregistreerd partner, krijgen automatisch het gezag. Wanneer de vader, die niet getrouwd of geregistreerd partner is, ook het gezag wil uitoefenen, dient hij een verzoek bij de rechtbank tot gezamenlijk gezag in te dienen. Voorafgaand moet vader wel eerst het kind erkennen.

Wat is ouderlijk gezag?

Ouders hebben op basis van de wet het recht en de plicht het kind te verzorgen en op te voeden.

In de praktijk houdt dit onder andere in dat ouders samen beslissingen moeten nemen over het kind. Bijvoorbeeld over de hoofdverblijfplaats, schoolkeuze, medische behandelingen, het krijgen van medicijnen, etc. De meeste scholen stellen het hebben van ouderlijk gezag ook als voorwaarde voor het krijgen van informatie van de school. Het hebben van gezamenlijk gezag betekent ook dat de vader, na overlijden van de moeder, het minderjarige kind aan hem toegewezen krijgt. Met gezamenlijk ouderlijk gezag hebben beide ouders, ook nadat zij uit elkaar zijn, een gelijke positie ten opzichte van elkaar en hun kind.

Hoe krijgt men ouderlijk gezag?

De moeder krijgt automatisch het ouderlijk gezag over haar kind. Daar hoeft zij niets voor te regelen bij de gemeente of de rechtbank. Voor de vader is dit anders. Als het kind voor 1 januari 2023 is geboren, kan de vader met toestemming van moeder het gezag verkrijgen, of doordat de rechtbank dat bepaalt. Per 1 januari 2023 is de wet veranderd. Als een vader een kind na die datum heeft erkend of gaat erkennen, heeft hij ook automatisch ouderlijk gezag (tenzij er sprake is van wettelijke uitzonderingsgronden).

Als de ouders tijdens de geboorte met elkaar getrouwd zijn of een geregistreerd partnerschap hebben, verkrijgt de vader het ouderlijk gezag ook automatisch. De ouders hoeven dan geen formulieren in te vullen of een aanvraag te doen. Ook als de ouders een kind kregen terwijl zij nog niet getrouwd of geregistreerd partner waren, en daarna met elkaar trouwen of een geregistreerd partnerschap aangaan, krijgen zij samen het gezamenlijk gezag over hun kind. Het is dan wel nodig dat het kind eerst door de vader is erkend (voor 1 januari 2023).

Als er geen sprake is van een huwelijk en het kind voor 1 januari 2023 is geboren, moeten de ouders samen het gezamenlijk ouderlijk gezag aanvragen bij de rechtbank. Dit kan ook als de ouders inmiddels niet meer bij elkaar zijn. Dit kan alleen als de vader het kind ook heeft erkend. Via www.rechtspraak.nl kunnen de ouders met hun DigiD inloggen en het gezamenlijk gezag registreren.

Het kan zijn dat de moeder niet wil meewerken aan het registreren van ouderlijk gezag, of niet wil meewerken aan een erkenning omdat zij niet wil dat vader het ouderlijk gezag verkrijgt. In dat geval kan vervangende toestemming aan de rechtbank worden gevraagd.

Andere scenario’s

Natuurlijk zijn er nog legio andere scenario’s denkbaar, bijvoorbeeld als het kind twee moeders of twee vader heeft, of als iemand anders dan de biologisch ouder het gezag wil hebben.

Lees hier verder voor:

• vervangende toestemming voor het verkrijgen van gezag of bij gezagsbeslissingen
• beëindiging van het gezag: van gezamenlijk gezag naar eenhoofdig gezag