Studiekostenbeding
Gisteren (28 januari 2021) is een uitspraak gepubliceerd van de rechtbank Limburg over het terugvorderen van studiekosten. Een werkgever mag deze alleen terugvorderen van de werknemer als de financiële consequenties op voorhand duidelijk zijn gemaakt. Dit is één van de fouten die een werkgever kan maken bij het opstellen van een studiekostenbeding. In dit artikel wordt ingegaan op de scholingsplicht (die sinds 1 juli 2015 geldt). Daarnaast bespreek ik de (minimale) vereisten van het studiekostenbeding.
Scholingsplicht
Wat de scholingsplicht precies omvat, is afhankelijk van de omstandigheden. De praktijk laat zien dat veel werkgevers de scholingsplicht niet zo nauw nemen. Dit terwijl de jurisprudentie van de laatste periode duidelijk maakt dat dit zeer nadelig voor een werkgever kan uitpakken. Als een werkgever een werknemer wil ontslaan wegens disfunctioneren, mag dit niet het gevolg zijn van onvoldoende scholing van de werknemer. De werkgever zal moeten aantonen dat aan deze vereiste is voldaan. Uit een uitspraak van het Gerechtshof Arnhem-Leeuwarden blijkt dat van belang is op welke punten de kritiek op het functioneren ziet en met welke scholing die punten van kritiek verholpen had kunnen worden.
Studiekostenbeding
Wanneer een werkgever een opleiding voor een werknemer betaalt, zal hij die investering willen ’terugverdienen’. Om die reden worden afspraken over een studie vaak vastgelegd in een studiekostenbeding in de arbeidsovereenkomst of in een afzonderlijke studieovereenkomst opgenomen. Een studiekostenbeding houdt in dat een werknemer zich verplicht (een redelijk deel van) de door de werkgever gemaakte studiekosten aan de werkgever terug te betalen, in het geval de werknemer tijdens of kort na afronding van de opleiding het bedrijf verlaat.
Voorwaarden studiekostenbeding
Het studiekostenbeding is niet specifiek geregeld in de wet. Door de rechtspraak zijn er wel beperkingen gesteld aan een dergelijke clausule. Dit zijn de belangrijkste voorwaarden waaraan zo´n beding moet voldaan:
- Het beding is schriftelijk overeengekomen tussen beide partijen.
- Wat de kosten van de studie zijn en onder welke omstandigheden deze kosten door de werknemer terugbetaald moeten worden (financiële consequenties).
- In het beding moet de berekening van de kosten worden opgenomen. De terugbetalingsverplichting dient te verminderen naar evenredigheid met het voortduren van de arbeidsovereenkomst na afronding van de opleiding.
- De terugbetalingsregeling moet aan de werknemer duidelijk zijn uiteengezet.
Daarnaast weegt mee of de arbeidsovereenkomst voor bepaalde of onbepaalde tijd geldt. Een arbeidsovereenkomst voor bepaalde tijd drukt het studiekostenbeding veelal zwaarder op de werknemer. Voorts speelt de redelijkheid en billijkheid mee bij de beoordeling of het volledige bedrag aan studiekosten teruggevorderd kan worden door een werkgever.
Verrekenen met eindafrekening
Wat in de praktijk vaak gebeurt, is dat werkgevers aan het einde van een arbeidsovereenkomst de gemaakte studiekosten verrekenen met de eindafrekening. Een werkgever mag een openstaande studieschuld alleen verrekenen bij de eindafrekening als aan de vereisten van het studiekostenbeding voldaan is. Daarbij is het van belang of de werkgever zelf aanstuurt op een beëindiging of dat het initiatief bij de werknemer ligt.
