Wat als er werkzaamheden zijn verricht vóór de contractuele aanvangsdatum van een dienstverband? In de praktijk gebeurt het nogal eens dat een werknemer voor de aanvangsdatum een cursus moet volgen of een ‘meedraaidag’ ofwel ‘proefdag’ heeft. Hoe dient dit gekwalificeerd te worden en welke gevolgen heeft dit voor een proeftijd?
Proeftijd
Een proeftijd dient om inzicht te krijgen of een werknemer geschikt is voor de functie. Anderzijds kan een werknemer de proeftijd benutten om te zien of het bedrijf bij hem past. Gedurende de proeftijd zijn beide partijen bevoegd om de arbeidsovereenkomst met onmiddellijke ingang op te zeggen.
Aanvangsdatum
Wat nu als de contractuele aanvangsdatum afwijkt van de feitelijke aanvangsdatum? Blijkens de jurisprudentie op dit gebied wordt aangenomen dat de proeftijd begint te lopen zodra de werknemer start met het verrichten van werkzaamheden ter uitvoering van de bedongen arbeid. Vanaf dat moment wordt de werkgever namelijk in de gelegenheid gesteld om zich een beeld te vormen van de kwaliteiten en geschiktheid van de werknemer. Dit geldt ook indien een latere ingangsdatum van de arbeidsovereenkomst en een daarin opgenomen proeftijdbeding is afgesproken. Zou dit anders zijn, dan zou de proeftijd kunnen worden verlengd tot een langere termijn dan de wettelijk voorgeschreven maximumtermijn, hetgeen in strijd is met de ratio van de proeftijd.
Wanneer start van ‘de bedongen arbeid’?
De beoordeling of een werknemer reeds voor het ingaan van de overeengekomen proeftijd is aangevangen met het verrichten van de bedongen arbeid hangt af van de relevante omstandigheden van het geval, waaronder de aard en inhoud van de desbetreffende werkzaamheden, het aantal gewerkte uren, of er (separate) afspraken hierover zijn gemaakt, of er een beloning is betaald en op wiens verzoek de werkzaamheden zijn verricht.
Rechtspraak
Op 23 augustus 2023 liet de rechtbank Zeeland-West-Brabant[1] zich naar aanleiding van een proeftijdontslag uit over de vraag wanneer een arbeidsovereenkomst was ingegaan. Voor de contractuele datum heeft de werknemer ‘meegekeken met haar voorgangster’. De kantonrechter oordeelde dat de werknemer er gerechtvaardigd op mocht vertrouwen dat de werkzaamheden hierdoor aanvingen vóór de contractuele aanvangsdatum. Diezelfde rechtbank[2] oordeelde in 2022 dat een ‘kennismakingsgesprek’ niet gekwalificeerd kan worden als het verrichten van ‘bedongen arbeid’. De bewijslast hieromtrent rust op de werknemer.
Advies
Werkgevers adviseren wij uitdrukkelijk om een werknemer niet eerder te laten beginnen dan de contractuele aanvangsdatum van een arbeidsovereenkomst. Voor werknemers die in deze situatie terecht zijn gekomen en te maken hebben gekregen met een proeftijdontslag, adviseren wij juridisch advies in te winnen. Het is namelijk afhankelijk van de omstandigheden van het geval of het proeftijdontslag dan geldig is. Indien u contact opneemt met ons kantoor, dan kunnen wij u van juridisch advies voorzien.
[1] Rechtbank Zeeland-West-Brabant 23 augustus 2023, ECLI:NL:RBZWB:2023:6319.
[2] Rechtbank Zeeland-West-Brabant 10 februari 2022, ECLI:NL:RBZWB:2022:653.
