Het gebeurt steeds vaker: criminelen die via sociale media jongeren benaderen en geld aanbieden om gebruik te mogen maken van hun bankrekening. Ook op andere manieren proberen criminelen toegang te krijgen tot bankrekeningen van jongeren, bijvoorbeeld door scholieren te benaderen op het schoolplein. Als je geld nodig hebt, kan dit klinken als een makkelijke manier om aan geld te komen. Er zitten wel grote risico’s aan: als je had kunnen weten of daadwerkelijk wist dat jouw rekening gebruikt ging worden voor criminele doeleinden, kan je hiervoor vervolgd worden.
Wat zijn geldezels, money mules en katvangers?
Criminelen maken graag gebruik van zogenoemde geldezels, money mules of katvangers om hun eigen identiteit te kunnen verbergen. Het zijn allemaal woorden voor iemand die zijn bankrekening, bankpas, bedrijf, etc. laat gebruiken om geld van criminelen wit te wassen. Het geld dat op de rekening van deze personen wordt gezet is vaak verkregen door middel van oplichting (pinpasfraude).
Het is regelmatig in het nieuws: er wordt via WhatsApp door iemand gedaan alsof er een nieuw telefoonnummer in gebruik is genomen (“Hoi pap, dit is mijn nieuwe telefoonnummer) en vervolgens gevraagd of er een betaalverzoek betaald kan worden (“ik kan niet bij mijn rekening” of “ik zit even krap bij kas”). Langs die weg wordt toegang tot een rekening verkregen, of blijft het bij het afhandig maken van een geldbedrag. Ook ouderen zijn een geliefd doelwit: er wordt dan opgebeld door iemand die zich uitgeeft als bankmedewerker, die aangeeft dat er verdachte dingen zijn gebeurd met de bankrekening en dat het geld moet worden overgeboekt naar een “veilige” rekening. Dat doet diegene dan ook, waarna al snel blijkt dat het allemaal nep was.
De bankrekening waar dat geld dan op wordt gestort, is vrijwel nooit van degene die die fraude daadwerkelijk pleegt. Daar wordt dan een “tussenrekening” voor gebruikt, een rekening van een geldezel. De oplichter gaat vervolgens vlug naar een pinautomaat en neemt al het geld cash op. Soms wordt daar ook weer iemand voor ingeschakeld, zodat diens gezicht op de camera van de pinautomaat staat. Het papieren spoor leidt vervolgens naar de geldezel, en de daadwerkelijke fraudeur is allang gevlogen.
Bij een katvanger gaat het vaak verder dan alleen een bankrekening ter beschikking stellen. Dan krijgt diegene bijvoorbeeld ook tijdelijk auto’s op zijn/haar naam.
Strafrechtelijke gevolgen
Omdat criminelen op deze manier hun eigen identiteit kunnen verschuilen wordt vaak alleen de identiteit van de geldezel of katvanger bekend. Omdat zij een strafbaar feit mogelijk hebben gemaakt (de faciliteiten voor hebben geboden), worden zij vervolgd voor schuldwitwassen of opzetwitwassen. Bij schuldwitwassen had de verdachte redelijkerwijs moeten vermoeden dat zijn rekening gebruikt ging worden voor criminele doeleinden. Bij opzetwitwassen weet de verdachte dit zeker. Afhankelijk van de ernst van de zaak wordt bepaald of de verdachte voor de rechter moet verschijnen of dat deze wordt uitgenodigd voor een gesprek met de officier van justitie (een OM-hoorzitting).
Overige gevolgen
Om een boete af te kunnen betalen hebben veel jongeren een afbetalingsregeling nodig en krijgen zij een schuld. Ook zorgt de strafrechtelijke vervolging voor een aantekening op het strafblad. Daarnaast maakt de bank vaak een registratie in het IVR (Intern Verwijzingsregister) en/of een EVR (Extern Verwijzingsregister) . Dit maakt het lastig, en soms onmogelijk, om bijvoorbeeld een bankrekening te openen of een hypotheek aan te vragen. Dit is in de meeste gevallen voor een periode van 8 jaar.
Contact
Heeft u vragen of wilt u graag bijgestaan worden? Neem dan vrijblijvend contact op met onze advocaat mr. E.M. Kooij via 071-36 10 900 of e.m.kooij@bosadvocaten.nl.
